وبلاگ

 

1. 1. . عوده، عبدالقادر، پیشین، ص۱۴۷٫ ↑

 

1. 1. . باهری، محمد، پیشین، ص ۳۰۱٫ ↑

 

1. 1. 1. .ابن سینا، التعلیقات، به کوشش: عبدالرحمن بدوی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، ۱۴۱۱ه‍، ص۴۱۱-۴۱۳ ؛ بجنوردی، میرزا حسن، منتهی الاصول، ج ۱،چاپ دوم، قم، مکتب بصیرتی، بی تا، ص ۳۵ ؛ مطهری، مرتضی، مجموعه آثار شهید مطهری ، ج ۵ ،قم، نشر صدرا، ۱۳۷۷، ص ۴۵۳٫ از نگاه شهید مطهری: « افعال اختیاری انسان مسبوق به مقدماتی است. این مقدمات عبارتند از دو مقدمه ادراکی، یک مقدمه انفعالی و یک مقدمه فعلی. دو مقدمه ادراکی عبارتند از ادراک فعل و ادراک فایده فعل. هر فعل اختیاری، قبل از آنکه رخ دهد مسبوق است به تصور فعل و تصور فایده فعل که به وسیله فاعل فعل اختیاری انجام می‌گیرد. فاعل فعل قبل از انجام فعل اختیاری ابتدا آن را تصور کرده و در مرحله بعدی فواید آن را و در مرحله بعدی با توجه به تمایلات خود تصدیق می کند .مقدمه انفعالی عبارت است از شوق یا نفرت. قبل از انجام فعل اختیاری و بعد از تصور فعل و فواید آن در صورت موافقت فواید آن با تمایلات فاعل، شوق و در صورت عدم توافق فواید آن عمل با تمایلات و خواسته های فاعل، نفرت ایجاد می شود. در صورت ایجاد شوق، عزم و اراده برانجام و در صورت ایجاد نفرت، عزم و اراده بر بر ترک عمل به وجود می‌آید. ‌بنابرین‏ یک فعل وقتی اختیاری خواهد بود که مسبوق به مقدمات مذکور باشد.» ↑

      

   

 

1. 1. . قره داغی،علی محی الدین، پیشین، ص ۱۹۸٫ ↑

 

1. 1. . اردبیلی، محمد علی، حقوق جزای عمومی ( ویراست دوم)، چاپ ۳۱، زمستان ۹۲، بنیاد حقوقی میزان،ص۳۴۱٫ ↑

 

1. 1. . زراعت، عباس، همان ؛ نوربها، پیشین، صص ۳۱۴ و ۳۱۵٫ ↑

 

1. 1. . البته در نظر این گروه، در اجبار قصد زائل می‌گردد. ↑

 

1. 1. . نبیان، پروین، تحریری نو بر مفهوم جبر و اختیار از منظر شیعه، ‌فصل‌نامه علمی پژوهشی شیعه شناسی، سال هفتم۱۳۸۸ ، ش ۲۶، ص ۲۰۹٫ ↑

 

1. 1. . کندی، یعقوب بن اسحاق، رسائل، به کوشش: محمد عبدالهادی ابوریده، قاهره، دارالفکر العربی ۱۳۶۹ ه‍.، ص۱۶۸ ↑

 

1. 1. .کندی، همان، ص۱۶۷٫( فاصله ↑

 

1. 1. . ارسطو، اخلاق نیکو ماخوس، ج۱و۲، ترجمه سیدابوالقاسم حسینی، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۸۱، ص ۶۸۹ ؛ فارابی، محمد، آرای اهل المدینه الفاضله، بیروت، دار و مکتبه الهلال، ۱۴۲۱ه‍، ص ۱۸ ؛ برنجکار، رضا، اراده و تاثیر آن در کیفر جرم از دیدگاه ارسطو، نشریه علوم انسانی، مجتمع آموزش عالی قم، ۱۳۴۲، ش ۱۰، ص ۱۳۸٫ ↑

 

1. 1. . گلدوزیان، ایرج، پیشین، ص ۲۵۲٫ ↑

 

1. 1. . راغب اصفهانی، ابوالقاسم، پیشین، ج‏۲، ص۸۰. ↑

 

1. 1. . قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، ، ج‏۳، ص۱۰۴. ↑

 

1. 1. . معزی فیومی، احمد بن محمد، مصباح المنیر، ، ص۲۳۰. ↑

 

1. 1. . مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ، ج‏۴، ص۱۵۲. ↑

 

1. 1. . دهخدا،لغتنامه دهخدا، ج ۷،بی تا، ذیل کلمه رضا ↑

 

1. 1. . جعفری لنگرودی، محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، ۳۲۵٫ ↑

 

1. 1. . چنان که خداوند در قرآن کریم می فرماید: «یا ایها الذین آمنوا لا تاکلوا اموالکم بینکم بالباطل الا ان تکون تجاره عن تراض » و نیز پیامبر اکرم(ص) که می فرماید: «لایحل المال امرء الا بطیب نفس». ↑

 

1. 1. . انصاری، شیخ مرتضی، المکاسب، شروط المتعاقدین، برگردان: حبیب الله ‌رزم‌ جویی و سید عباس حسینی نیک، تهران: مجمع علمی-فرهنگی مجد، ۱۳۸۷، ص۳۷٫ ↑

 

1. 1. . انصاری، شیخ مرتضی، پیشین، ص۴۱٫ ↑

 

1. 1. . موسوی نجفی خوانساری، منیه الطالب( تقریرات مرحوم نایینی)،ج ۱، نجف اشرف، چاپ مرتضویه،۱۳۵۷ه ق، ص ۱۸۳٫ ↑

 

1. 1. . ره پیک، حسن، عیوب اراده و رضا، نشریه: دیدگاه های حقوق قضایی، تابستان، ۱۳۷۵، ش ۳، ص۴۴٫ ↑

 

1. 1. . طباطبائی یزدی، سید محمد کاظم، حاشیه بر مکاسب، بی جا، بی تا، ص۱۲۰٫ ↑

 

1. 1. . اصفهانی. محمد حسین( ۱۴۱۸ ) حاشیه کتاب المکاسب ، تحقیق عباس آل سباغ ، ج ۲٫قم: انتشارات انوار الهدی، ص۴۰٫ ↑

 

1. 1. . طباطبایی حکیم، محسن، نهج الفقاهه.قم: انتشارات ۲۲ بهمن، بی تا، ص ۷۳٫ ↑

 

1. 1. . بحر العلوم، محمد، عیوب اراده فی الشریعه الاسلامی، بیروت، دار الزهرا، ۱۹۲۸، ص۳۴٫ ↑

 

1. 1. . خمینی، روح الله(امام)، کتاب البیع، ج۲، چاپ سوم، قم، مؤسسه‌ اسماعیلیان، ۱۳۶۴ش، ص ۵۶٫ ↑

 

1. 1. . فرهنگ معین فارسی،ذیل کلمه قدرت ↑

 

1. 1. . نراقی مولی مهدی، انیس الموحدین، با مقدمه و تصحیح و تعلیق قاضی طباطبایی، بی تا، ص ۵۲؛ نیز در کشاف اصطلاح الفنون از اصطلاح فلسفی قدرت به « صحه الفعل و الترک» و از قادر به « هو الذی یَصِح منه الفعل و الترک» تعبیر شده است. ر.ک: دهخدا، علی اکبر، پیشین، ص ۱۵۰۲٫ ↑

 

1. 1. . ر.ک: حلی، علامه، باب حادی عشر، با شرح فاضل مقداد، قم: مصطفوی، بی تا، ص ۱۹۱٫ ↑

 

1. 1. .ر.ک: نرای مولی مهدی، پیشین، ص ۵۲ ؛ نیز ر.ک: حلی، جمال الدین(علامه حلی)،پیشین، ص ۱۹۱٫ ↑

 

1. 1. مصباح یزدی، محمد تقی، همان. ↑

 

1. 1. مصباح یزدی، محمد تقی، همان. ↑

 

1. 1. . واین همان اختیار است که شرط قدرت می‌باشد. زیرا اختیار چیزی جز این نیست که حرکت به سوی فعل ناشی از علم به خیر بودن آن فعل برای فاعل باشد. ↑

 

1. 1. . طوسی، محمدبن محمد، رساله جبر و اختیار، در دو رساله فلسفی در بیان اراده انسان، تهران: نشر علوم اسلامی، ۱۳۶۳ش ، ص۱۴۹٫ ↑

 

1. 1. . ر.ک: ابن سینا، پیشین، ص۵۰٫ ↑

 

1. 1. میرسعیدی، منصور، پیشین, ص۱۴۶٫ ↑

 

1. 1. . نادری، محمد هادی، نقش اراده در شکل گیری جرم و مسئولیت کیفری( پایان نامه فوق لیسانس به راهنمایی دکتر فضل الله فروغی)، دانشگاه شیراز، ص۵۶٫ ↑

 

1. 1. . میرسعیدی، سید منصور، مسئولیت کیفری(قلمروء و ارکان)، ج۱، چاپ سوم،تهران، بنیاد حقوقی میزان، زمستان ۱۳۹۰، ص ۱۴۶٫ ↑

 

1. 1. . نبیان، پروین، پیشین، ص ۲۰۹٫ ↑

 

1. 1. . نوربها، پیشین، ص ۱۸۴ ؛ نجیب حسنی، محمود، ص ۶۰۸٫ ↑

 

1. 1. . طباطبایی، محمدحسین، المیزان، قم، ۱۳۹۳ق، ج ۱۰، ص ۳۹۰٫ ↑

 

1. 1. . «اِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ…» (نساء/۴/۳۱). با قرار گرفتن لفظ سوء در مقابل گناهان کبیره، معلوم می‌شود «سوء» و «سیئه» به مفهوم گناهان صغیره است و شامل گناهان کبیره نمی‌شود و از این رو شامل جرم نمی‌گردد. ↑

 

1. 1. . ذنب و ذنوب به گناهان کبیره و شریرانه و حالات استکبار اطلاق می‌گردد و از این رو لفظ «ذنب» با «جرم» رابطۀ عموم و خصوص مطلق دارد. ↑

 

1. 1. . «بَلى مَنْ کَسَبَ سَیِّئَهً وَ اَحاطَتْ بِهِ خَطیئَتُهُ فَاولئکَ اَصْحابُ النّارِ هُمْ فیها خالِدون»( بقره/۲/۸۱ ). ↑

 

1. 1. . به اعمال مطلق «حرام» از آن نظر «اثم» گفته می‌شود که ضرر هستند و انسان را از خیر باز می ‌دارند. با این توضیح، اثم بر تمام جرایم اطلاق می‌شود ↑