در زندگی اجتماعی وجود قانون و نظام قضایی که بر مبنای آن به حل و فصل دعاوی و احقاق و اجرای عدالت پرداخته شود ضروری است . زیرا بدون آن پیدایش اختلافات تهدیدی جدی نسبت به امنیت و روابط اجتماعی بوده ، موجب نزاع و درگیری می گردد . ایراد عمدی یا حتی سهوی خسارات بر اشخاص یکی ازمسائلی است که همواره مبنای اختلاف و درگیری در جامعه بوده و هست . از گذشته ی دور جبران خسارت هایی که در نتیجه ی جرم بر بزهدیدگان وارد می شده همواره مورد توجه قرار داشته است و بر این مبنا جبران خسارت های مالی که جنبه ی مادی دارد بطور صریح در قوانین کشور پذیرفته شده و تمام نظام های حقوقی این گونه خسارت ها را قابل جبران می دانند . اما در جبران خسارت های معنوی که به خصوص بر روح و و روان و شخصیت و احساسات اشخاص وارد می شود به دلیل دارا بودن ماهیت غیر مالی و دشواری سنجش و تقویم آن با معیار های های و یا مرسوم نبودن چنین ارزیابی هایی ، اختلاف نظر وجود دارد . در نظام حقوقی ما نیز نسبت به امکان جبران این خسارت ها ابهام جدی وجود دارد . زیرا با اینکه در برخی قوانین بر ضرورت جبران این خسارت ها تصریح شده ولی پاره ای اظهارنظر ها از سوی مراجع قانونی و سکوت قانون در بسیاری از موارد ، موجب نوعی تردید در اعتبار این مسئله شده است .
مصونیت جسمانی شهروندان از هر گونه تعرض تضمین شده است و طبیعی است در صورت ورود خسارت یا آسیبی مضاعف به تمامیت جسمانی افراد عامل مکلف به جبران آن است بدیهی است هر گونه خسارت وارده به مجنی علیه و ضایعه بدنی الزاماً ایجاد حق مطالبه خسارت برای مجنی علیه نخواهد کرد و دادگاه باید توجه به اوضاع و احوال و نوع فعالیت و کاری که زیاندیده انجام داده است نسبت به آن ها رای لازم را صادر کنند . این صدمات در مواردی منجر به سلب قدرت کارکردن مجنی علیه می شود .
سازمان پزشکی قانونی کشور نماد استفاده از دانش پزشکی جهت کشف حقیقت و استواری عدالت است انجام این مسئولیت خطیر نیازمند بازنگری مداوم ساز و کار ارائه ی خدمات کارشناسی بر پایه ی یافته های و دستاورد های نوین دانش تخصصی و تجهیزات با رعایت موازین حقوقی ، قانونی و شرعی باشد.
زبان به لحاظ جایگاه ممتاز در ابزار معانی و مقاصد درونی از اهمیت ویژه ای برخوردار است از این رو دارای آثار گسترده و متنوع است و به لحاظ این آثار در شرع مقدس برای آن احکامی بسیار و متنوع تشریع شده است که در این تحقیق به آن پرداخته شده است .
زبان هم وسیله شناخت یعنی ابزار فکر و هم وسیله ارتباط یعنی ابزار زندگی اجتماعی است . انسان موجودی اجتماعی است که نیازمند برقراری ارتباط با افراد جامعه است و به همین دلیل ، از زبان به عنوان مهمترین ابزار برقراری این ارتباط استفاده می کند . زبان ، فرد را قادر می سازد تا افراد خود را به دیگران منتقل نماید .
الف: بیان مسئله
زبان به عنوان یک عضو مهم در بدن انسان کارکارد های مشخص و معینی را در بدن دارد . به عنوان مثال می توان سخن گفتن ، بلعیدن غذا ، تشخیص مزه های گوناگون را از نمونه های بارز کارکرد های زبان داتست . زبان به لحاظ جایگاه ممتاز در ابزار و مقاصد درونی ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است از این رو دارای آثار گسترده و متنوعی است و به لحاظ این آثار در شرع مقدس برای آن احکامی بسیار و متنوع تشریع شده است . زبان بر لغت و گویش نیز اطلاق می شود مانند زبان فارسی که مراد گویش فارسی است اما مراد از زبان در این پایان نامه همان معنای نخست است که از احکام آن در بسیاری از ابواب اعم از عبادات ، معاملات و قصاص و دیه در فقه از آن سخن گفته شده است .
شیوه های جبران خسارت های وارده بر زبان از دیرباز بحث هایی را بوجود آورده است از جمله مقابله به مثل ، اولین عکس العملی است که انسان به طور طبیعی در مقابل تهدید های گوناگون ، خود انجام می دهد قصاص به قدمت حیات بشری است ، که در طول زمان و در بین اقوام و ملل مختلف یکسان نبوده است ، چنانچه در طول زمان و در دوره های مختلف ، بعضی ملل در مقابل کشته شدن یک فرد اقدام به نابودی کل افراد قبیله مقابل می کردند و این جنگ ها سالها ادامه داشت . در گذشته علاوه بر مقابله مثل غرامت هم دریافت می کردند که خود نوعی جبران خسارت های وارده می شد .
مساله این است که به چه صورت می توان خسارت های واره بر زبان را جبران کرد و شیوه های آن کدام است و آیا می توان این خسارت های را با تراضی ترفین حل و فصل کرد . انشاء الله در این پایان نامه قصد آن داریم تا به سوالات موجود در این خصوص را پاسخ بدهیم .
ب: سوالات تحقیق
الف: زبان از نظر پزشکی و فقه و حقوق به چه معناست ؟
ب: خسارت های وارده بر زبان چیست ؟
ج : آیا خسارت های وارده بر زبان با جبران آن یکسان است ؟
د: آیا خسارت های وارده بر زبان مورد تائید فقه باید باشد یا خیر ؟
هـ: مبانی فقهی دیه چشایی از منظر قانون جزای ایران چگونه است ؟
ی: آیا نظام کیفری ایران بستر های لازم را جهت جبران خسارات ناشی از جرایم وارده بر زبان دارد ؟
و: در حال حاضر جبران خسارت های وارده بر زبان چگونه انجام می گیرد ؟
پ: فرضیه های تحقیق
الف) خسارت های وارده بر زبان اعم از خسارت های مادی و معنوی می باشد که در حال حاضر خسارت های مادی به طور قانونی قابل جبران است ولی خسارت های معنوی در بعضی موارد قابل جبران نیست .
ب) به نظر می رسد امکان رعایت قصاص در موارد مثل زبان امکان پذیر نباشد .
ج) به نظر می رسد نظام کیفری ایران بستر های لازم برای جبران خسارت های مادی فراهم آورده است ولی در خسارت های معنوی این طور نیست .
د) به نظر می رسد در حال حاضر جبران خسارت های مادی و معنوی بر زبان از طریق قانون و بوسیله پزشکی قانونی صورت می گیرد . وهمچنین این جبران بر اساس اصول عام جبران خسارت به قوانین موجود مبحث دیات و قصاص می باشد .
ت: ویژگی‌های پروژه
این پایان نامه با طرح مباحث کلی در بخش اول در مورد تعریف زبان – خسارت – جنایت – نقص عضو و … سعی در تجمیع مباحث و مطالب مطرح شده در کتب معتبر فقهی و علمی را دارد . در ادامه با طرح مباحثی با موضوع شیوه های جبران خسارت از دیدگاه های مختلف و همچنین طرح مباحث کاربردی با موضوعات روز سعی در حل مسائل و مشکلات حقوقی را خواهیم داشت .
ث : سابقه و مشکلات تحقیق
فقر منابع فارسی و حقوقی بوده که تاکنون کار منسجم و کلی در این عرصه از نویسندگان ، دانشکده های حقوق و الهیات و صاحب نظران نشده است . ولی در ارتباط با موضوع در منابع عربی و برخی پایان نامه های مرتبط به صورت محدود و برخی مقالات تحت عناوین ، دیه زبان ، قصاص ، ارش ، خسارات مازاد بر دیه ، خسارات مادی و معنوی ، مسئولیت ناشی از تقصیر ، تاملی بر مسئولیت مدنی در اصل 171 ، و چند مقاله پراکنده دیگر در این راستا به طور کاملا محدود کار تحقیقی انجام شده است . وجه تشابه آثار بیان شده این است که به صورت غیر مستقیم و پراکنده اشاراتی به بعضی مباحث و فصول پژوهش داشته اند . ولی وجه تمایز این تحقیق نسبت به آثار مذکور ، تشریح و بیان ابعاد مختلف موضوع توام با تحلیل و انسجام مطالب می باشد که به نظر می رسد تا اندازه زیادی بهره وران را از مراجعه به منابع پراکنده حقوقی و فقهی مستغنی نماید.
در کتاب های مختلفی اشاره به دیات و قصاص این نوع خسارت آورده شده است . مانند :
اللمعه الدمشقیه فی فقه الامامیه اثر ارزشمند محمد بن جمال الدین مکی العاملی
تحریرالوسیله اثر ارزشمند امام خمینی ( ره)
جواهر الکلام اثر ارزشمند شیخ الفقهاء محمد حسین نجفی
الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه اثر ارزشمند شیخ زین الدین الجبعی عاملی معروف به شهید ثانی
وسائل الشیعه اثر ارزشمند محمد بن الحسن الحر العاملی
من لا یحضرالفقیه اثر ارزشمند شیخ صدوق
التهذیب شیخ طوسی
ج: روش تحقیق
با مطالعه ی کتابخانه ای ، تفصیل موضوع خسارت های وارده بر زبان از منظر پزشکی قانونی و فقه و حقوق مورد بحث و تحلیل قرار خواهد گرفت . همچنین خسارات اعم از مادی و معنوی و خسارت های مورد تائید شرع و قوانین موضوعه ، مورد بحث است همچنین بیان دیدگاه های فقه و حقوقی به خصوص پرداخت خسارات ها ، مورد بررسی و تحلیل است و نهایتاً موارد کاربردی که مبتلا به جامعه است و مورد بهره برداری موسسات حقوق و وکلا و دانشگاهیان و مردم می باشد ، مطرح خواهد شد .
به طور کلی روش کار در این نوشتار مبتنی بر تجزیه و تحلیل مطالب گردآوری می باشد و شیوه گردآوری مطالب کتابخانه ای است .
چ: انگیزه و اهداف
زبان به لحاظ اهمیت آن به عنوان عضوی از بدن انسان برای کارکرد های مختلفی استفاده می شود لذا ، از بین رفتن و یا نقص این عضو باعث مشکلات عدیده ای برای مجنی علیه خواهد شد . همچنین با توجه به اهمیت این موضوع ، فقه اسلامی برای این عضو احکامی را وضع نموده است .
با توجه به این اهمیت و همچنین نبود حتی یک تحقیق علمی در این خصوص بر آن شدیم تا با طرح مباحثی با موضوع شیوه های جبران خسارت های وارده بر زبان از دیدگاه پزشکی قانونی و فقه و حقوق به سوالاتی مهمی که شاید برای افراد حقوقی پیش آید پاسخی مستدل برای آن سوالات داشته باشیم .
نبود مباحثی با این موضوع رغبت اینجانب را نسبت به انجام این تحقیق با انگیزه تر نمود تا شاید بتوان اطلاعات جامع تری نسبت به این موضوع به جامعه ی خود داده شود .
عمدتا بر مبنای توصیفی ، تحلیل و کاربردی است لکن باعث نشده که به اقتضاء موضوع و در گستره محتوا اگر نیاز به تحقیق تکاملی بوده ، از غفلت شود . خواه تکامل در عنوان موضوع باشد ، خواه تکامل در محتوای بحث ، جمع آوری مطالب ، عمدتاً به روش کتابخانه ای و استفاده از شبکه های اینترنتی بوده است.
ح: رئوس مطالب سایر فصل‌ها
در فصل اول به مبحاثی چون تعریف و ماهیت زبان از نظر فیزیکی وکلامی ، خسارت ، جنایت پرداخته شده است .
در فصل دوم به خسارت های وارده بر زبان را مورد بررسی قرار خواهیم داد .
در فصل سوم می‌توانید در مورد شیوه های جبران خسارت وارده بر زبان از دیدگاه پزشکی قانونی و فقه و حقوق آشنا شوید همچنین در پایان این فصل مسائل کاربردی زبان و تفاوت یک ضایعه یکسان در افراد و یا شرایط مختلف بررسی خواهد شد .
در پایان جمع‌بندی و نتیجه گیری و پیشنهادات کلی خواهد شد .
- زبان
زبان . [ زَ / زُ ] (اِ) معروف است و به عربی لسان گویند و بضم اول هم درست است . (برهان قاطع). قسمت گوشتین واقع در دهان انسان و بیشتر حیوانات که تواند حرکت کند و در فرو بردن غذا و چشیدن و تکلم بکار میرود. (حاشیه برهان قاطع چ معین ). گوشتی که دردهان است و برای چشیدن و بلعیدن و گفتار استعمال میشود و لفظ عربیش لسان است . لسان و آن جزء لحمی واقع در دهان انسان و بیشتر
حیوانات که متحرک است و بکار میرود در بلع غذاء و علاوه عمده و اصلی ذوق و تکلم است . (ناظم الاطباء).
در کتاب تشریح میرزا علیخان آمده : قسمت ثابت زبان جزء اعظم جدار تحتانی دهان و قسمت غیر ثابتش در جوف دهان متحرک است ، عضوی است کثیر العمل و نیز اصل در حسن ذوق . و اثر بسیار عمده در بلع و تقطیع اصوات و غیرها دارد. میشود آنرا تشبیه کرد به قطع ناقصی که قطر اطول آن قدامی خلفی باشد و لیکن شکل آن از قوس مکافئی که قوس دندانی تحتانی رسم میکند معین میشود. در قدامی که خیلی بزرگتر است افقی است و منتهی به نقطه ای میشود که از جمیع مواضع زبان کوچکتر است .
- خسارت
در میان مفهوم خسارت تعریف بسیار گسترده و عمیق و در عین حال کلی و مجهول می باشد . چونانکه در فرهنگ فارسی دکتر معین آنرا به معنای ضرر زدن ، زیانمندی ، شرر و زیان و … عنوان نموده اند .
در فرهنگ لغت دهخدا آمده است :
خسار [ خَ ] (ع ا ) گمراهی ، خساره ، هلاکی ، خساره ( منتهی الارب ، غرر ) خساره ، زیانکاری ، بدبختی و خواری از ( لسان العرب ) . زیان یافتن تاجر در تجارت و مغبون شدن او
خسارت [ خِ رَ ] زیان ، شرر ، کم آن حاصل از فروش از قیمت خرید ، ضرر در تجارت و زیان در معامله
خسارت کشیدن : متحمل خسارت شدن ، زیان کردن ، تاوان دادن ، جبران ضرر کسی را کردن ، ضرر و زیان کسی را پرداختن .
در لغت نامه انگلیسی مهمترین معادل کلمه خسارت واژه «Damage» به معنای خسارت ، زیان و ضرر و در صورت جمع«Damages» به معنای تاوان یا وجه الخساره به کار رفته است .
برخی لغت شناسان در معنای «Damage» گفته اند آن فقدان و نقصی است که در اثر صدمه و آسیب باشد ، صدمه ، ضرر و زیان به اموال یک شخص یا آبروی و اعتبار وی . در متون حقوقی واژه «Damage» و «Prejudec» برای بیان مفهوم خسارت نیز استفاده شده است .
مولف فرهنگ حقوقی بهمن در این زمینه می نویسد : «Damage» خسارت ، زیان و «Damages» تاوان خسارت ، جبران خسارت و پرداخت خسارت است که امکان دارد برای جبران و یا مجازات باشد .
معادل فرانسوی واژه خسارت کلمه «Prejudice» و «Damamage» است و حقوقدانان عرب نیز در متون حقوقی برای مفهوم خسارت از واژه الضرر استفاده کرده اند
در جاهای مختلف قرآن هم این واژه بکار رفته و معانی گوناگونی از آن مد نظر بوده از جمله آیه 11 سوره حج که در معنای زیانکار شدن و زیان کردن آمده و آیه 3 از سوره مطففین به معنای کاستن و کم گذاشتن در پیمانه و ترازو آمده است .
- جنایت
جنایت . [ ج ِ ی َ ] (از ع ، اِ) گناه . || (مص ) گناه کردن . (غیاث ) (آنندراج ). || چیدن میوه از درخت . (کشاف اصطلاحات الفنون ). بکسر جیم و تخفیف نون ، در اصل چیدن میوه از درخت باشد ونقل به ایجاد و احداث شر و سپس بخود شر وز آن پس بفعل حرام شده است چنانچه در کتاب المغرب اشاره بدین معنی نموده است . و در خزانه گفته که جنایت هر فعلی باشد که آنرا منع کرده باشند و متضمن زیانی نیز باشد
واژه جنایت در جرایم علیه تمامیت جسمانی افراد یک معنای مصدری دارد ؛ معنای مصدری ان جنایت کردن است یعنی عملیات صدمه زدن به دیگری که در این صورت رفتار فیزیکی جرم قتل و یا ضرب و جرح را جنایت می گویند . اما معنای اسم مصدری آن نتیجه ای است که از عملیات جانی بدست می آید مثلاً در جرم ضرب و جرح در قطع و یا نقص یا جراحت عضو و یا از بین بردن جزئی یا کلی منفعت آن می باشد .
- چشایی
چشایی . [ چ َ / چ ِ] (حامص ، اِ) حس ذائقه . ذائقه . ذوق . چشش . مذاق . حس ذوق . حس آزمودن طعم و مزه چیزی . رجوع به چشش شود.
یکی از حواس پنجگانه است که با آن مزه چیزه ها را دریافت می شود و آن زبان است. چشایی حسی است شبیه بویایی و با آن چهار چیز احساس می شود . شیرینی ، ترشی ، تلخی ، شوری
چشایی حس دیگری است که بویایی رابطه بسیار نزدیکی دارد حتی می توان گفت : آنچه را که مزه غذا می نامیم در واقع بوی آن است مثلاً اگر سورخ های بینی را بگیریم تفاوت آبلیمو و سرکه را تشخیص نخواهیم داد
عامل اصلی حس چشایی ذراتی است که به شکل پیازچه یا غنچه که در روی زبان پراکنده هستند و در دو قطب آن شکافی وجوددارد که جسم خارجی پس از آنکه به شکل مایع درآمد احساس نموده و مزه آن چشیده می شود و به همین دلیل اجسام جامد طمعی ندارند و اجسام سفت هم تاوقتی که جویده نشده اند و یا بزاق مخلوط نگردیده و داخل شکاف پیازچه نگردد طمع آنها احساس نمی گردد مواد داخل دهان در تماس با مو های ظریفی که قرار می گیرند که روی جوانه های چشایی زبان واقع هستند . این موها ، تکانه هایی عصبی تولید می کنند که از طریق رشته های عصبی به ناحیه تخصص یافته مغز می روند . مزه ها به وسیله های جوانه های چشایی تشخیص داده می شوند این ساختار ها در دهان و گلو قرار دارند و اکثر آنها ( حدود 10000 عدد ) در سطح فوقانی زبان واقع شده اند . آنها تنها می توانند 4 مزه اصلی را تشخیص دهند شیرینی ، ترشی ، شوری ، تلخی . هر مزه به وسیله جوانه های چشایی واقع در یک ناحیه خاص از زبان تشخیص داده می شود : تلخی در پشت ، ترشی در کناره ها ، شوری در جلو و شیرینی در نوک . حس بویایی به همراه این 4 مزه اصلی ، ما را قادر به افتراق طیف وسیعی از مزه های جزئی تر می کند .
همدانی ، میرزا علیخان (ملقب به : رئیس الاطباء، معتمد الاطباء ) . جواهر التشریح . جلد 2 ص 529 و 534 – عوامل شهرت: پزشک دوره ناصری، معلم دارالفنون، نویسنده و مترجم آثار پزشکی
دکتر محمد معین ، فرهنگی لغت فارسی ، دوره 6 جلدی
آیه 11 سوره حج / آیه 3 سوره مطففین
آریانپور و کاشانی ، منوچهر و عباس . فرهنگ دانشگاهی انگلیسی – فارسی .جلد اول . تهران: انتشارات امیر کبیر . 1368 . ص 543
آقایی ، بهمن ، فرهنگ حقوقی بهمن انگلیسی- فارسی . تهران : انتشارات گنج دانش . 1378 . ص 388
جعفر لنگرودی ، محمد جعفر . مبسوط در ترمینولوژی حقوقی . جلد سوم . چ اول تهران : انتشارات گنج دانش . 1386. ص 21
خرمشاهی ، بهاء الدین . دانش نامه قران و قرآن پژوهی . ج اول . ، تهران : نشر دوستان ناهید . چ اول . 1377 ص 987
فرهنگ فارسی دهخدا واژه جنایت
فرهنگ فارسی دهخدا واژه چشایی
فرهنگ فارسی عمید واژه چشایی
گنجی ، حمزه . روانشناسی عمومی . تهران : موسسه نشر ساوالان . 1380
فیضی ، زهرا . مبانی روانشناسی احساس و ادراک . تهران : نشر ترمه
فرم در حال بارگذاری ...
