وبلاگ

    پیش بینی وجوه نقد برای دوره های آتی، از مهم ترین ضروریات های مدیریت واحدهای اقتصادی است. سرمایه گذاران، اعتباردهندگان و سایر استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری برای اتخاذ تصمیم های مالی و سرمایه گذاری، نیازمند اطلاعات مربوط به جریان های نقدی هستند. وجوه نقد از منابع بسیار مهم هر واحد اقتصادی محسوب می شود لیکن برنامه‌ریزی صحیح در مورد وجه نقد رکن مهمی برای تداوم فعالیت شرکت می‌باشد.
       جریان وجوه نقد به مثابه خون در بدن یک موجود زنده است که وجود و جریان صحیح آن دوام و سلامت و بقای سازمان خصوصا شرکت های تولیدی و بازرگانی را تضمین می نماید. از طریق تامین وجوه است که امکان تامین مواد اولیه، ملزومات، قطعات یدکی و ایفای تعهدات به مشتریان و کارکنان امکان پذیر می شود.  تضمین حیات یک واحد اقتصادی تا حد زیادی به جریان وجوه نقد آن بستگی دارد و ایجاد توازن بین وجه نقد در دسترس و نیازهای نقدی، مهم ترین عامل سلامت اقتصادی آن واحد می باشد. از آن جائی که وضعیت نقدینگی مبنای قضاوت بسیاری از ذی نفعان مانند سرمایه گذاران، اعتباردهندگان، تحلیل گران و سایر استفاده کنندگان درباره موقعیت اقتصادی است، پیش بینی جریان وجوه نقد آتی از اهمیت زیادی برخوردار می باشد.
        در بسیاری از پیش‌بینی‌ها، تصمیمات مالی و قیمت‌گذاری سهام جریان‌های نقدی نقش کلیدی دارند. پیش‌بینی جریان‌های نقدی آتی منجر به اتخاذ تصمیمات کارا و اثربخش درزمینه های عملیاتی و سرمایه‌گذاری‌ها می‌شود که به‌نوعی آینده شرکت را برای ماندن در عرصه رقابت تضمین می‌کند. استفاده از جریان‌های نقدی برای تحلیل گران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در تحلیل‌های جدید مالی استفاده از جریان‌های نقدی روزبه‌روز در حال افزایش است. توانایی یک شرکت در پرداخت سود سهام از توانایی‌اش در ایجاد جریانات نقدی ‌آتی منتج می‌شود.
        بنابراین در تصمیم‌گیری‌های مربوط به سرمایه‌گذاری‌ها، پیش‌بینی جریانات نقدی یک شرکت مبنای مهمی در نمایان ساختن توانایی شرکت در پرداخت سود سهام برای دوره‌های آینده می‌باشد. با توجه به اینکه ارزش شرکت بستگی به توانایی کسب جریان نقدی شرکت دارد اطلاعات مربوط به جریان وجوه نقد واحد تجاری برای استفاده‌ کنندگان صورت‌های مالی در فراهم کردن مبنایی به‌منظور ارزیابی توان آن واحد در ایجاد وجوه نقد و نیازهای آن واحد در به‌کارگیری این وجوه، سودمند است.
   یکی از مهم ترین مقوله هایی که در ارتباط با بازار سرمایه و تصمیم گیری های سرمایه ای مطرح می شود، انتخاب زمینه یا ترکیب سرمایه گذاری است که در اصطلاح از آن به عنوان تصمیم گیری سرمایه ای یاد می شود. تصمیم گیری در مورد اینکه سهام چه شرکتی و به چه مقداری خریداری شود؟ در این راستا تحقیقات زیادی انجام شده که غالبا در چارچوب روش های اقتصاد سنجی همبستگی و رگرسیونی بوده و ندرتا در چارچوب روش های بهینه سازی ریاضی صورت گرفته است. در همه این تحقیقات جهت تصمیم گیری بیش از هر چیز به عملکرد سود و زیانی گذشته شرکت ها، وضعیت نقدینگی یا ساختار تامین مالی آن ها و یا واکنش بازار در قبال آن ها به صورت قیمت روز هر سهم، بازده سهام و مواردی مشابه، توجه شده است. در این تحقیق تلفیقی از جریان نقد یا نقدینگی و بازده سهام در قالب ارتباط بین متغیرها مورد توجه قرار گرفته است.
       با عنایت به موارد صدر الذکر هدف از این تحقیق عبارت از “بررسی اثر پیش‌بینی جریان وجه نقد بر بازده سهام شرکت‌ها در حضور اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری در شرکت های منتخب بورسی تهران” بوده است.
1 – 2- اهمیت ضرورت انجام تحقیق
     برخی از مهم ترین جنبه های اهمیت یا ضرورت انجام تحقیق حاضر به شرح ذیل بیان شده اند:

• پیش‌بینی جزء مهمی از فرایند تصمیم‌گیری است. زیرا تصمیم‌گیری، آنچه در آینده رخ خواهد داد را منعکس می‌کند. در تصمیم‌گیری اقتصادی، پیش‌بینی مالی اصلی‌ترین رکن فعالیت محسوب می‌شود و نیاز به‌پیش بینی جریان وجه نقد در تصمیمات اقتصادی مختلف وجود دارد.

• اهمیت پیش‌بینی جریان وجه نقد توسط بنیادهای استاندارد گذاری ملی و بین‌المللی حمایت‌شده و در این راستا محققین به‌طور مکرر از داده‌های حسابداری تعهدی و نقدی برای این پیش‌بینی استفاده نموده‌اند. اهمیت پیش‌بینی جریان وجه نقد آتی تا حدی است که در هر واحد اقتصادی، بازتاب تصمیم‌گیری مدیریت در برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت و طرح‌های سرمایه‌گذاری و تأمین مالی خواهد بود. بدون پیش‌بینی جریان وجه نقد آتی قضاوت و تصمیم‌گیری آگاهانه و انتخاب مناسب‌ترین راه‌کار ممکن نیست. هدف این پژوهش نیز بررسی اثر پیش‌بینی وجه نقد در حضور اقلام تعهدی اختیاری و غیر اختیاری بر بازده سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران است.

• با عنایت به انتخاب شرکت های منتخب بورسی پذیرفته شده توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران، دسترسی به داده های مورد نیاز در ارتباط با متغیرهای تحقیق از طریق پرتال سازمان بورس، در صورت نیاز مراجعه به شرکت های مورد مطالعه و نرم افزارهای موجود نظیر تدبیر پرداز و ره آورد نوین امکان پذیر بوده و به تعبیری قابلیت اجرای تحقیق مورد توجه واقع شده است.

 
1 – 3 – بیان مسئله
       سرمایه‌گذاران و سهامداران در خصوص خرید سهام نیاز به بررسی و پیش‌بینی ارزش سهام شرکت‌ها در سالهای آتی دارند. بدیهی است، که تعیین این ارزش، منوط به‌پیش بینی قدرت سودآوری آتی شرکت‌ها می‌باشد.لذا با توجه به اهمیت بسزای جریان‌های نقدی ، نیاز به‌پیش بینی جریان وجوه نقد در تصمیمات اقتصادی مختلف وجود دارد . اهمیت این پیش‌بینی توسط بنیادهای استاندارد گذاری ملی و بین‌المللی حمایت‌شده و در این راستا محققین به‌طور مكرر از داده‌های حسابداری تعهدی و نقدی برای این پیش‌بینی استفاده نموده و نتایج متناقضی حاصل‌شده است .
      صورت جریان وجوه نقد در دهه ۱۹۹۰ ابتدا توسط هیئت استانداردهای حسابداری مالی آمریكا در قالب استاندارد شماره ۹۵ سپس توسط كمیته تدوین استانداردهای بین‌المللی حسابداری، در قالب استاندارد شماره ۷ به‌عنوان جزئی لاینفك از گزارشگری مالی پذیرفته‌شده است .
       در استاندارد ۷ آمده است: «اطلاعات مربوط به جریان‌های نقدی یک واحد تجاری برای استفاده‌ کنندگان صورت‌های مالی در فراهم كردن مبنایی به‌منظور ارزیابی توان آن واحد در ایجاد وجوه نقد و نیازهای آن واحد دربكارگیری این وجوه سودمند است .همچنین تصمیمات اقتصادی كه توسط استفاده‌ کنندگان اتخاذ می‌شود مستلزم ارزیابی توانایی واحد تجاری در ایجاد وجوه نقد، زمان‌بندی اطمینان از آن است».
     تصمیم گیری های سرمایه ای در ارتباط با شرکت های مورد مطالعه و به تعبیری تصمیم گیری در مورد اینکه سهام چه شرکتی و به چه میزان خریداری شود نیازمند در اختیار داشتن اطلاعاتی در زمینه عملکرد سود و زیانی و مهم تر از همه پیش بینی واکنش بازار سرمایه در قالب سنجه هایی مثل قیمت سهام یا بازده سهام بر مبنای قیمت روز هر سهم، سود هر سهم و یسا ترکیبی از این دو یا معیارهای مالی دیگر، می باشد.
      توجه به وجه نقد و جریان وجوه نقد در شرکت های سهامی به اعتقاد برخی از محققین از آن جهت حائز اهمیت است که حیات، بقا و پویایی هر شرکت منوط به تامین و تخصیص درست و به موقع آن است. امکان ایفای تعهدات مدیریت در قبال کارکنان و دیگر ذی نفعان داخلی و حتی امکان پاسخ گویی به موکلین شرکت در خارج از آن نظیر بستانکاران تجاری و غیر تجاری رهین جریان وجوه نقد است.
    حتی برای سرمایه گذاران بالقوه نیز در تصمیم گیری های سرمایه ای در کنار بازده مورد انتظار، می تواند وضعیت نقدینگی و جریان وجوه نقد در شرکت مورد توجه باشد. اهمیت وجوه نقد در جریان تصمیم گیری های سرمایه ای از دو جهت می تواند حائز اهمیت باشد.
اولا: سود آوری هر شرکتی منوط به تامین و تخصیص مناسب وجوه و به عبارتی گردش سالم جریان وجوه نقد در رگه های فعالیت های بازرگانی، تولیدی و مالی شرکت است. تامین به موقع مواد و با قیمت مناسب، ایفای به موقع تعهدات و در نتیجه حفظ حیثیت و اعتبار شرکت و به تبع آن حتی قیمت تمام شده تامین منابع از خارج شرکت متاثر از وضعیت نقدینگی شرکت است.
ثانیا: تامین منافع سهام دار از طریق به حداکثر رسیدن ثروت و منافع سهام دار نیز منوط به وضعیت نقدینگی و چرخه مناسب جریان وجوه نقد در شرکت است. پرداخت سود و به عبارتی توزیع سود نقدی در بین سهام داران که به طور مستقیم بر منافع سهام دار و حتی غیر مستقیم از محل افزایش قیمت روز سهام در بازار متاثر از وضعیت نقدینگی شرکت است.
    بنابر موارد گفته شده در بیان مسئله تحقیق، این تحقیق در راستای پاسخ به پرسش اصلی زیر به انجام رسیده است:
      “بین پیش بینی جریان وجوه نقد و اقلام تعهدی اختیاری با بازده سهام در شرکت های منتخب بورسی چه رابطه ای وجود دارد؟“
 
1 – 4- اهداف اساسی از انجام تحقیق
        از آن جهت که تحقیق حاضر بر مبنای مدل ها، نظریه ها و روش های موجود در راستای بهبود وضعیت تصمیم گیری سرمایه در قلمرو تحقیق به انجام رسیده و طرح مدل؛ نظریه یا روش جدیدی مطرح نبوده است، این تحقیق از جهت هدف کاربردی بوده و در راستای نیل به اهداف کاربردی ذیل به انجام رسیده است:
هدف اصلی:
      تعیین رابطه بین پیش‌بینی جریان‌های نقدی آتی و اقلام تعهدی اختیاری با بازده سهام در شرکت های پذیرفته شده تهران
اهداف فرعی:

• تعیین رابطه بین پیش بینی جریان نقد آتی شرکت با بازده سهام در قلمرو تحقیق

• تعیین رابطه بین اقلام تعهدی اختیاری با بازده سهام در قلمرو تحقیق

البته می توان برای این تحقیق به مثابه هر تحقیق علمی دیگری اهدافی کلی و آرمانی نیز به شرح ذیل تعریف نمود:

• کمک به تأمین منفعت عموم سهامداران شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران بالقوه از طریق عملیاتی نمودن مزایای پیش‌بینی جریان وجه نقد به‌عنوان عاملی موثر بر تصمیم‌گیری های سرمایه ای با توجه به سازوکارهای کنترلی

• کمک به پیشبرد علم و تحقیق در کشور در زمینه مسایل مورد توجه تصمیم گیری های سرمایه ای

 
1 – 5 – سوالات تحقیق
    انجام تحقیق حاضر در راستای پاسخ به یک پرسش اصلی به شرح تعریف شده در بیان مسئله تحقیق و با تجزیه آن دو پرسش فرعی به شرح ذیل به انجام رسیده است:
سوال اصلی
       بین پیش بینی جریان های نقدی و اقلام تعهدی اختیاری با بازده سهام در قلمرو تحقیق چه رابطه ای وجود دارد؟
 سوالات فرعی
1)  بین پیش بینی جریان های نقدی با  بازده سهام در قلمرو تحقیق چه رابطه ای وجود دارد؟
2)  بین پیش بینی اقلام تعهدی اختیاری با  بازده سهام در قلمرو تحقیق چه رابطه ای وجود دارد؟
 
 1 – 6– فرضیه‌های تحقیق
    به جهت استفاده از روش نمونه گیری تصادفی در مطالعه شرکت های منتخب بورسی به عنوان جامعه آماری، به منظور استنتاج از روش استقرایی بهره جسته و در این راستا متناظر با اهداف و پرسش های تحقیق یک فرضیه اصلی یا اهم و با تجزیه آن دو فرضیه فرعی به شرح ذیل بیان شده است:
فرضیه اصلی:
بین پیش‌بینی جریان‌های نقدی و اقلام تعهدی اختیاری با بازده سهام رابطه مستقیم وجود دارد.
فرضیات فرعی:
1) بین پیش‌بینی جریان‌های نقدی با بازده سهام رابطه مستقیم وجود دارد.
2.بین اقلام تعهدی اختیاری با بازده سهام رابطه مستقیم وجود دارد.
 
1 – 7 – تعریف عملیاتی واژه ها
   در این بخش از کلیات تحقیق به تعاریف مفهومی و عملیاتی مهم ترین واژه های مورد استفاده در بیان موضوع یا فرضیات تحقیق اشاره شده است:

• بازده سهام (SAR)

    در این تحقیق از نسبت سود هر سهم به قیمت روز هر سهم پیش از برگزاری مجمع سالانه و به عبارتی قیمت روز هر سهم در پایان دوره به عنوان سنجه بازده سهام استفاده شده است.

• پیش بینی جریان نقدی آتی (CFOt+1):

به منظور اندازه گیری متغیر پیش بینی جریان وجه نقد آتی شرکت از صورت گردش وجوه نقد استفاده شده و وجه نقد عملیاتی سال بعد (t+1) به عنوان نماینده این متغیر در نظر گرفته شده است. برای موزون كردن داده ها و كاهش و كنترل داده های متفرقه، از لگاریتم داده ها استفاده شد و با توجه به محدودیت های پژوهش، داده های نامربوط از نمونه حذف شدند

• اقلام تعهدی :

   در این پژوهش، اقلام تعهدی عبارت است از تغییر در تمام دارایی های غیرنقدی منهای تغییر در بدهی ها. این تعریف جامع از اقلام تعهدی، ابتدا به وسیلة اسكات و همكاران  در امریكا استفاده شده است. با تعاریف ارائه شده به وسیلة هیلی و اسلون  كه بر اقلام تعهدی سرمایه در گردش مبتنی هستند، در چندجنبة اساسی متفاوت است:
       اولاً این تعریف، آن دسته از اقلام تعهدی را كه با دارایی های عملیاتی غیرجاری در ارتباط است (مثلاً مخارج سرمایه ای) شامل می شود. تعریف هیلی، اصل اقلام تعهدی مرتبط با داراییهای عملیاتی غیرجاری را نادیده می گیرد و تنها زیر مجموعة اقلام تعهدی مرتبط با دارایی های عملیاتی غیرجاری را از طریق كسر هزینة استهلاك در نظر گرفته است.
        ثانیاً تعریف ارائه شده در پژوهش حاضر، اقلام تعهدی مرتبط با داراییهای مالی، مانند مطالبات بلندمدت و نیز اقلام تعهدی مرتبط با بدهی های مالی مانند وام بلندمدت را در نظر گرفته است.

• اقلام تعهدی اختیاری:

    اقلام تعهدی اختیاری از طریق مدل دیچو (2002) محاسبه شده است. مدل مذکور به شکل رگرسیونی زیر تعریف شده است
.
 
Accruals = a1/ TAt + a2 CFOt-1 /TAt + a2 CFOt /TAt + a2 CFOt+1 /TAt + et
 
       منظور از اجزای اختیاری و غیر اختیاری این است که مدیران در تهیه و گزارش گری آنها چه میزان اختیار عمل دارند. هر چه اختیار عمل آنها کمتر باشد پایداری سود بیشتر شده و پیش بینی می شود رابطه معنادارتری با بازده سهام داشته باشند.

• اندازه شرکت(Size):

    اندازه شرکت بر مبنای لگاریتم طبیعی جمع کل دارایی های شرکت اندازه گیری شده است.
1 – 8– روش کلی تحقیق
    مطالعه­ حاضر با موضوع بررسی اثر پیش‌بینی جریان وجه نقد و اقلام تعهدی بر بازده سهام شرکت         می چرخد نتیجتاً در این مطالعه از روش‌هایی جهت اندازه ­گیری متغیرها استفاده‌ شده است که به‌طور گسترده در تحقیقات پیشین مورداستفاده قرارگرفته است. لذا با توجه به پیشینه مرتبط تحقیق، از آزمون رگرسیون چند متغیره از نوع حداقل مربعات عمومی به‌منظور تخمین مدل استفاده شد.
  روش تحقیق مورد استفاده در این تحقیق مبتنی بر معیارهای 4 گانه هدف، روش گرد آوری داده ها و استنتاج، طرح تحقیق و نهایتا نوع و ماهیت داده ها و روش های تعیین ارتباط بین متغیرها به صورت زیر بوده است:
الف) روش تحقیق از جهت هدف
     با توجه با اینکه تحقیق حاضربا به كارگیری مدل ها، روش ها و نظریه های موجود در راستای تبیین و حل مسائل مبتلا به بهبود وضعیت در قلمرو تحقیق در ارتباط با تعیین رابطه بین پیش بینی جریان نقدی  و اقلام تعهدی اختیاری با بازده سهام در قلمرو تحقیق انجام گرفته، از جهت هدف “کاربردی” است.
ب) روش تحقیق از جهت روش استنتاج
      به جهت اینکه از جامعه آماری شرکت های منتخب پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، نمونه تصادفی انتخاب شده است، روش استنتاج در بیان مشاهدات نمونه ای، “توصیفی” و در تعمیم مشاهدات نمونه ای به شركت های منتخب بورسی به عنوان جامعه آماری “تحلیلی یا استقرایی”بوده است .
ج) روش تحقیق از جهت طرح تحقیق
     با عنایت به اینکه داده های اصلی تحقیق در کار میدانی بر مبنای عملکرد گذشته و داده های تاریخی مندرج در صورت های مالی بدست آمده است، طرح تحقیق” پس رویدادی” بوده است.
د) نوع وداده ها و ماهیت روش ها
     با عنایت به اینکه نوع و ماهیت داده های عملکردی مورد استفاده در اندازه گیری متغیرها و تعیین رابطه بین متغیرها مبتنی بر روش های اقتصاد سنجی تحلیل همبستگی و رگرسیون  خطی مرکب مبتنی بر تحلیل داده های تابلویی بوده اند، از این جهت روش تحقیق “کمی و غیر قضاوتی” بوده است.
Historical Data