فطرت انسان موافق كار و كوشش و تلاش است ، این « كار » است كه او را از بدویت به مدنیت كشانده و از مدنیت به آدمیت و حتی به ابدیت رهنمون می‌سازد به راستی « كار » وسیله‌ قدرتمندی است كه دست جانشین خدا را می‌گیرد و او را در خدمت خدا می‌گمارد. بطوریكه در این زمینه آیات مكرری در كتاب مقدس قرآن­كریم آمده است چنانچه می‌فرماید:«و ان لیس الانسان الا ما سعی» (سوره مباركه نجم، آیه 39 ).

 

هنگامی كه انسانها برای انجام فعالیتی به سازمانی می‌پیوندند ، آنان یک پیوند روان‌شناختی نانوشته می‌بندند . اگرچه به طور معمول از چنین كاری نا آگاه هستند . این پیمان افزوده بر پیمان اقتصادی است كه برای دستمزدها  ، ‌ساعتهای كار  ، ویژگیهای محل كار  بسته می‌شود پیمان روانشناختی وضع درگیری روانی هر كارمند را با نظام تعیین می‌كند. كارمندان می‌پذیرند كه میزانی از كار و كوشش را به نظام بدهند ولی در برابر آنان درخواستی بیش از پاداشهای اقتصادی از نظام دارند (دیوس و نیواستورم، 2010، 7).

 

وجدان كاری افراد در سازمان تحت تاثیر قرارداد رسمی و روانشناختی و نیز عوامل دیگری است كه با آنها مواجه است . آشكار است كه وی در زمان پیوستن به سازمان دارای وجدان كاری می‌باشد و اگرچه كم و كیف آن با گذشت زمان تغییر می‌یابد . با وجود این ، وی با پیشینه‌ای از وجدان كاری به سازمان وارد می‌شود (عباس زاده، 1384، 21 ) . طبیعی است كه مدیران ارشد هر سازمان به انحاء مختلف قصد ارتقاء وجدان كاری و انضباط اجتماعی افراد  را خواهند داشت در برخی از سازمانها، مدیریت سطوح عالی به منظور تضمین برقراری كوششهای جدی در ارتقای وجدان كاری و انضباط اجتماعی یک نفر از مدیران را برای انجام امور منصوب می‌كند و در برخی دیگر از سازمانها سیاستهای دیگری برای ارتقاء وجدان کاری کارکنان در نظر گرفته می­ شود.

 

1-1 بیان مساله

 

چندی است اصطلاح «وجدان کاری» به فرهنگ اداری کشور راه یافته و مورد توجه مدیران ارشد قرار گرفته است اما تا به حال گام های اساسی در جهت شناسایی و اعمال حاکمیت وجدان کاری در جامعه برداشته نشده است. وجدان کاری را می توان رضایت قلبی و التزام عملی نسبت به وظایف تعیین شده برای انسان تعریف کرد. با این شرط که بدون هرگونه سیستم نظارتی، شخص وظایف خود را به بهترین نحو ممکن به انجام رساند.

 

مطالعات نشان می دهد که برای فعالیت تمامی گروه های سازمانی وجود انضباط امری ضروری است. اعضای هر گروه باید میل و خواسته های شخصی خود را کنترل کنند و برای نفع همگانی،همکاری کنند.به عبارتی دیگر آنها باید خودشان را به نحوی منطقی با کدهای رفتاری تدوین شده توسط مدیریت سازمان تطبیق دهند و از این طریق با اهداف سازمانی،سازگاری یابند.اگر اعضای یک سازمان،شرکت،اتحادیه و یا یک ملت توسط برخی از قوانین و مقررات حاکم بر آن اجتماع پذیرفته نشوند،آن سازمان با تهدید و نابودی روبرو خواهد بود و بروز هرج و مرج قطعی خواهد شد.در یک سازمان،مهارت در ایجاد یک فضای سالم انضباطی از مهمترین ویژگیهای مسئولان آن سازمان است.برخی از مسئولان قادرندمیزان تمایل به تطبیق با قوانین و مقررات سازمان را در بین کارکنان خود وسعت بخشند.

 

برخی کارکنان بدون اعمال قدرت ظاهری سرپرستان و مسئولان،خود همکاری و سازش می کنند و حتی خود را با مقررات تطبیق می

 دهند.از ســوی دیگر برخی از مسئولان فقط به گونه ای می توانند عمل کنند که توسط اکثر افرادبه نظر نوعی تنبیه یا تهدید می آید و گروهی دیگر هم افراد را آزاد می گذارند که هر آنچه را که مایلند انجام دهندوتخلفات ظاهری از قوانین را هم با دیده اغماض می نگرند.(حاجی کریمی،1389، ۴۸۸)

 

نیروی انسانی یکی از مهمترین ثروتهای هر ملتی را تشکیل می دهد. این منبع از دیرباز مورد توجه و عنایت اندیشمندان بوده و هست. در زمان های گذشته به دلیل عدم پیچیدگی مشاغل ، کمیت نیروی انسانی بیشتر مدنظر بوده است ولی از زمان انقلاب صنعتی به این سو که پیچیدگی مهارتها افزایش یافت و تخصص های فراوانی پیدا شده ، کیفیت استفاده از نیروی انسانی بیشتر مدنظر قرار گرفت. لذا وجود ساختاری مناسب ، روش های اجرایی کارامد و از همه مهمتر نیروی انسانی با وجدان و منضبط از ضروریاتی می باشد که امروزه باید مورد توجه مدیران قرار گیرد.(یاراحمدی خراسانی،1387،  47) وجدان کاری پدیده ای روانی ، اجتماعی است که در نهاد انسان شکل می گیرد و انسان به آن اعتقاد پیدا می کند و در محیط کار و زندگی اجتماعی آن را به کار می بندد. شرایط اجتماعی ، نوع و ماهیت روابط و مناسبات اجتماعی و میزان و سطح وجدان کاری در افراد موجب افزایش کارایی و بهره وری می شود.(بختیاری،1387، 112) از طرفی انضباط یک هنجار اجتماعی است که برای تداوم زندگی اجتماعی و ایجاد نظم اجتماعی در جامعه پدید آمده است.در ادارات و سازمانها نیز وجود انضباط اداری امری لازم و ضروری است. هر چقدر روابط و مناسبات اداری بر اصول انسانی و عدالت استوارتر باشد ، انضباط اداری نیز از سطح بالاتری برخوردار می‌شود. (میرسپاسی،1383، 63)

 

شهرستان گرمسار نیز با دارابودن ادارات ونهادهای فراوان و کارکنان بسیار ، با مشکلات بسیاری در زمینه اهمیت مدیران و کارکنان در زمینه اهمیت به وجدان کاری روبروست. به طوریکه بسیاری از نهادها وادارات این شهرستان با عدم انضباط اداری مواجه هستند و این امر در میزان رضایت مدیران رده بالا و همینطور ارباب رجوع تاثیرات منفی زیادی داشته است.لذا با توجه به رابطه تنگاتنگ وجدان کاری و انضباط اداری قصد داریم در این پژوهش با انتخاب این موضوع به بررسی این ارتباط از دیدگاه مدیران و کارکنان این نهادها و ادارات در شهر گرمسار پرداخته و راهکارهای موثری را در جهت بهبود انضباط اداری ارائه کنیم.

 

1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق

 

اگرچه مردم ما در برخی از زمینه‌های اجتماعی نظیر فعالیت میلیونی آنان در جبهه‌های نبرد دفاع مقدس، با فداكاری و از خودگذشتگی، سطح عالی‌تری از «وجدان كار» را به نمایش گذاشته، از مرز انسانهای عادی مقیّد به مظاهر مادی زندگی خاكی عبور كرده و بارها خود را به حدود ملكوتی نزدیک ساختند، و اگرچه به فعالیتهای دسته جمعی و با كار و كوشش صادقانه و خادمانة خود در جبهه‌های سازندگی و بازسازی، فراتر از تحلیلهای رفتاری كتابهای علمی عمل كردند، با وجود این، میزان كار در مؤسسات مختلف به ویژه در موسسات دولتی از نظر كمّی و كیفی در امتداد توانائی بالقوة فوق نبوده است .(حسن دخت 1384 ).

 

بررسی‌هایی كه هر از گاهی توسط محققان و یا موسسات مختلف در خصوص ساعات كار مفید كاركنان به عمل می‌آید، وضعیت كاركنان به خصوص كاركنان اداری ما را طوری ترسیم می کند كه جز یأس و دلسردی و افسوس، احساس دیگری را به مخیلة انسان راه نمی‌دهد. برای مثال: «ساعات كار مفید در هفته در صنایع ایران 6 تا 9 ساعت اعلام شده است كه در ادارات دولتی هم وضع به همین منوال است. مطالعه‌های كه در سال 1365 در مورد ساعات كار مفید كاركنان یک سازمان اداری به عمل آمد نشان می‌دهد كه ساعات كار اسمی در سازمان مزبور 52 ساعت در هفته بوده است یعنی علاوه بر 44 ساعت مقرر، كاركنان 8 ساعت هم اضافه كار داشتند اما كار مفید كاركنان سازمان مزبور فقط 8/7 ساعت در هفته بوده است یعنی حتی كمتر از 8 ساعت اضافه كاری كه دریافت می‌كردند» (مدنی، 1392، 3).

 

از جمله موارد بارزی هستند كه در ادارات و موسسات كشورمان حتی بدون باریک بینی و دقت بسیار، قابل رؤیت بوده و بر همگان آشكار است. در یک بررسی مختصر كه توسط عباس‌زاده صورت گرفت، مدیران اظهار داشتند كه در حدود 70% مردم، 50% كاركنان و 40% خود مدیران ما دارای وجدان كار ضعیفی هستند. با توجه به اینكه ادراك ما از امور، بخش مهمی از علل رفتار و نگرش ما را تشكیل می‌دهد، بدین ترتیب باید پذیرفت كه مدیران ما نیز ضمن اذعان و پذیرش ضعف وجدان كار مردم به معنی اعم، خود نیز در داخل همین چرخه قرار می‌گیرند (همان منبع ).

 

به همین دلیل و با توجه به مشکلاتی که در ادارات و سازمان های شهرستان گرمسار وجود دارد بنا داریم در این پژوهش به بررسی مسائل مربوط به وجدان کاری و انضباط اداری در این شهرستان بپردازیم.

 

1-3 اهداف تحقیق

 

1- بررسی ارتباط بین وجدان کاری و انضباط اداری از دیدگاه مدیران و کارکنان ادارات و نهادهای شهرستان گرمسار

 

2- بررسی میزان وجدان کاری کارکنان و مدیران در ادارات و نهادهای گرمسار

 

3- بررسی میزان انضباط اداری کارکنان و مدیران در ادارات و نهادهای گرمسار

 

4- بررسی میزان پیش‌بینی انضباط اداری از طزیق وجدان کاری کارکنان و مدیران در ادارات و نهادهای گرمسار

 

1-4 سوالات تحقیق

 

• چه ارتباطی بین وجدان کاری و انضباط اداری از دیدگاه مدیران و کارکنان ادارات و نهادهای شهرستان گرمسار وجود دارد؟

 

• میزان وجدان کاری از دیدگاه مدیران و کارکنان در ادارات و نهادهای شهرستان گرمسار چه مقدار است؟

 

• میزان انضباط اداری از دیدگاه مدیران و کارکنان در ادارات و نهادهای شهرستان گرمسار چه مقدار است؟

 

• آیا انضباط اداری از طریق وجدان کاری کارکنان ادارات و نهادهای گرمسار قابل پیش‌بینی است؟