گردشگری ساحلی از قدیمیترین انواع گردشگری بوده و سابقه برخی از گردشگاه های ساحلی در جهان ، به قرن 19 میلادی باز میگردد. اما نكته قابل تامل در این میان ، تغییر ذائقه و تنوع طلبی گردشگران ساحلی در دهه های اخیر است. در حالی كه در گذشته گردشگران تنها بر تماشای سواحل دریا به این گردشگاه ها مراجعه مینمودند ، امروزه آنها به دنبال اقامت در سواحل دریا و انجام فعالیتهای ورزشی ، تفریحی ، فرهنگی و تفریحات خاص این فضاها هستند.(آقاجانی،1390، 15)

 

گردشگری ساحلی به مجموعه فعالیتهای تفریحی، ورزشی و سرگرمی که توسط گردشگران در محدوده سواحل انجام میگیرد ، گفته می شود. این گردشگری شباهتهایی با گردشگری دریایی داشته و گاهی نیز با همین عنوان تعریف میشود اما باید در نظر داشت ، گردشگری ساحلی از نظر ماهیت متفاوت است. بدین ترتیب كه نوع فعالیتهای تفریحی صورت گرفته در گردشگری دریایی ، بیشتر در آبهای عمیق و دور از خشکی انجام می گیرد و نیازمند تجهیزات ، امکانات و آموزشهای ویژه است. تفریحاتی چون غواصی ، سفر دریایی ، جت اسکی و … در آبهای عمیق از عمده ترین جذابیتهای گردشگری دریایی هستند.

 

از میان تمامی فعالیتهایی که در مناطق ساحلی و دریاها در جهان انجام می گیرند ، هیچ کدام از نظر گستردگی و تنوع، به اندازه مبحث گردشگری و تفریحات ساحلی مطرح نیست. به دلیل طبیعت پویای این بخش و تقاضای رو به رشد آن ، اغلب طرحهای مربوطه را در زمره طرحهای ملی و منطقه ای قرار داده و سبب شده اند تا سرمایه گذاریهای قابل توجهی در جهت فراهم نمودن زیرساختها و ایجاد تسهیلات در این زمینه صورت بگیرد.(منصور،1390، 15)

 

در این میان كشور ما با داشتن شهرها و بنادر ساحلی و جزایری چون قشم ، کیش در جنوب ایران و شهرها و بنادر شمالی ایران هنوز در میان كشورهای فعال در زمینه گردشگری ساحلی٬ جایگاهی را كسب نكرده است. و این در شرایطی است كه کشورهای حاشیه خلیج فارس با این كه از امكانات طبیعی كافی برای رونق گردشگری ساحلی بهره های نبرده اند اما با ساخت جزایر مصنوعی و تسهیلات متنوع اقدام به توسعه این گردشگری و در آمدزایی در این بخش کرده اند. کارشناسان گردشگری برگزاری تورهای غواصی، تورهای دیدن از تخمگذاری لاكپشت های عظیم الجثه، برگزاری مسابقات والیبال ساحلی و ورزشهای آبی در سواحل کشور، فروش صنایع دستی، پرواز بادبادکها، جشنواره های ساخت مجسمه های شنی و نقاشی غروب دریا، ماهیگیری، جشنهای ملی و …. را از جمله اقداماتی عنوان می كنند که میتواند در رونق گردشگری ساحلی كشورمان موثر باشد.همچنین حضور در نمایشگاه های بزرگ گردشگری و تفریحی كه در كشورهای مختلف برگزار میشود، تصویری مناسب از جایگاه واقعی ایران در این صنعت را به جهانیان عرضه خواهد نمود. از سوی دیگر مسوولان و دست اندركاران گردشگری كشور نیز میتوانند ضمن اتخاذ سیاستهای حمایتی، سرمایه گذاران داخلی و خارجی را جهت فعالیت در این بخش ترغیب نمایند. شناسایی الگوهای موفق در دنیا و چگونگی استفاده آنها از جاذبه گردشگری ساحلی نیز میتواند راه ها و ایده های مناسبی را برای موفقیت در این حوزه ارائه نماید.توسعه گردشگری ساحلی و تفریحات مربوط به آن به طور مستقیم و غیرمستقیم در رشد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی ساكنان این مناطق اثرگذار خواهد بود. در عین حال باید به این نكته نیز توجه داشت كه توسعه این صنعت به عاملی مخرب و تهدیدكننده برای هویت، محیط و میراث طبیعی، تاریخی و فرهنگی ساکنان محلی سواحل تبدیل نشود. مراكز اقامتی ساحلی سالم، محیطی ایمن و لذتبخش و آب پاک و همچنین آبزیان و منابع دریایی (ماهیها، نرمتنان، تپه های مرجانی و تالابها) از موارد تاثیرگذاری است كه برای داشتن گردشگری ساحلی موفق مورد توجه میباشد.(حناچی،1390، 60)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1 بیان مساله

 

مناطق ساحلی از پربارترین وپویاترین منابع اکولوژیکی وبستر فعالیت های عظیم اقتصادی واجتماعی در جهان به شمار می روند. منابع ارزشمند اکولوژیکی، تنوع زیستی وذخایر سرشار نفت وگاز وفعالیت های عظیم اقتصادی این مناطق را به یکی از حساس ترین وارزشمندترین مناطق در جهان تبدیل نموده است.به دنبال افزایش جمعیت و فشار بر روی منابع طبیعی، مسئله توریسم و گردشگری نیز اثرات نامطلوبی بر محیط زیست برجای می گذارد. مسائلی از قبیل فرسایش خاک، تغییرات خط ساحلی، نابودی زیستگاه های ساحلی، خشک شدگی یا آلودگی آبهای زیرزمینی و به خطر افتادن بهداشت و سلامتی ناشی از شبکه های ناکافی دفع زباله و فاضلاب، جوامع انسانی را تهدید می کند. اما بهترین راه برای حل این مشکلات، توسعه پایدارگردشگری ساحلی است.(ابراهیم زاده،1388، 65)

 

بهبود مدیریت زیست محیطی تسهیلات گردشگری برای کاهش آسیبهای آن گام اول جهت نیل به اهداف توسعه پایدار گردشگری می باشد. اجرای توسعه پایدار مؤثرترین روش غیر تکنولوژیکی برای کاهش آلودگی ها، زدودن تخریب محیط زیست، کاهش منابع طبیعی و به کارگیری رشد جمعیت به منزله منابع نیروی انسانی برای توسعه آینده شهری و فایده رسانی به جامعه است. (ارلیخ ۱۹۹۴)

 

استان بوشهر از استان‌های جنوبی ایران و هفدهمین استان بزرگ کشور به لحاظ مساحت است که در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. مرکز این استان بندر بوشهر می‌باشد.این استان به‌علت قرار گرفتن در ساحل استراتژیک خلیج فارس، صادرات و واردات دریایی، صنعت صیادی، وجود ذخایر نفت و گاز(پارس جنوبی و شمالی)، کشاورزی و نخلداری و وجود نیروگاه هسته‌ای از اهمیّت راهبردی و اقتصادی برخوردار است‎‎؛ به گونه‌ای که پایتخت انرژی ایران لقب گرفته‌است.بوشهر نزدیک به 707 کیلومتر مرز دریایی دارد.استان بوشهر با دارا بودن پتانسیل های بالقوه در زمینه توریسم ساحلی و ورزشهای آبی می تواند با مدیریت گردشگری در این استان نقش بسیاری در جذب گردشگران داخلی و خارجی داشته باشد. از اینرو در این پژوهش قصد داریم با توجه به متغیرهای محیطی مانند زیرساخت های موجود در استان بوشهر  و همچنین سایر عوامل محیطی به عنوان متغیرهای مستقل این پژوهش ، امکانات این استان را به منظور طراحی سایت پلان گردشگری در این استان با توجه به این توانمندی ها بررسی کنیم.

 

 

 

1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق

 

با توجه به سرمایه گذاری های فراوان کشورهای حوزه خلیج فارس در زمینه جذب گردشگر و بویژه گردشگری ساحلی ، متاسفانه در کشور ما با وجود دارا بودن پتانسیل های فراوان در زمینه گردشگری ساحلی و ورزش های آبی هنوز سرمایه گذاری قابل توجهی صورت نگرفته است. در این میان استان بوشهر با دارا بودن بیش از 700 کیلومتر مرز دریایی یکی از مناسب ترین مناطق کشور جهت توسعه گردشگری ساحلی و ورزش های آبی می باشد. اما عدم سرمایه گذاری های مناسب و وجود کمبودهای فراوان در این زمینه سبب شده است تا با انتخاب این موضوع در این پژوهش به بررسی زمینه های توسعه گردشگری ساحلی و ورزش های آبی در استان بوشهر پرداخته و در پایان بتوانیم با طراحی سایت پلانی مناسب به رونق گردشگری ساحلی در این استان کمک کنیم .

 

همچنین از طرف دیگر در صورت نپرداختن به موضوع مورد بحث کمبودها و مشکلات پیش روی گردشگری در استان بوشهر به خوبی نمایان نشده و راهکارهای مناسب برای مدیریت صحیح و برنامه ریزی مطلوب در این زمینه به دست نخواهند آمد . همین امر ضرورت پرادختن به موضوع انتخاب شده را دوچندان می کند.

 

1-3 اهداف تحقیق

 

1-3-1 هدف اصلی

 

مهمترین هدف در انجام این پژوهش بررسی مدیریت گردشگری در استان بوشهر و ارزیابی زیرساخت های گردشگری ساحلی و ورزش های آبی در استان بوشهر می باشد.

 

1-3-2 اهداف فرعی

 

شناسایی نقاط ضعف و قوت در مدیریت و برنامه ریزی گردشگری استان بوشهر

 

 

بررسی زیرساخت های توریسم ساحلی و ورزش های آبی در استان بوشهر

 

شناسایی نقاط مستعد استان بوشهر جهت ایجاد سایت پلان های گردشگری

 

 

 

1-4 پیشینه پژوهش

 

در این زمینه چندان تحقیقاتی صورت نگرفته است آنچه هم تاکنون انجام پذیرفته است در سواحل شمالی کشور بوده اما در این منطقه پژوهشی جامع و کامل نگاشته نشده است . لکن می توان به تحقیقات داخلی و خارجی به این عنوان که تاکنون انجام پذیرفته است به شرح زیر اشاره نمود.

 

1- اسماعیل شیعه و سجادعلی پوراشلیکی (1389) در مقاله ای تحت عنوان تحلیل عوامل کیفیت بخش محیط گردشگری ساحلی با توجه به معیارهای گردشگری پایدار، مطالعۀ موردی سواحل شهر رامسر به تحلیل عوامل کیفیت بخش محیط گردشگری ساحلی با توجه به معیارهای گردشگری پایدار می پردازند نتایج به دست آمده از تحلیل شاخص های کیفی سواحل شهر رامسر نشان می دهد که در مجموع از میان 17 شاخص، 7 شاخص پایین تر از اندازۀ میانگین بوده است و معادل کیفیت نسبتا مطلوب ارزیابی می شود و 10 شاخص دیگر از اندازۀ میانگین بالاتر بوده و معادل کیفیت نامطلوب ارزیابی می شود. همچنین محیط گردشگری ساحلی بر پایۀ ادراک گردشگران به صورت عوامل مشخصی قابل شناسایی است.. این عامل ها بر پایۀ شاخص های هم بسته کیفیت محیط بنا نهاده شده اند. به کمک این عامل ها می توان اولویت ها و نیازمندی های گردشگران را به منظور بهبود کیفیت گردشگری شناسایی نمود.( اسماعیل شیعه و پوراشلیکی ، ،1389، ص155)

 

2-ابراهیم زاده عیسی، آقاسی زاده عبدالله.( 1388)در مقاله ای با نام تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگری در ناحیه ساحلی چابهار بیان میدارند تحلیل‌های حاصل از مدل SWOT نشان می دهد که این شهر علی رغم برخورداری از ظرفیت تبدیل شدن به یک منطقه نمونه گردشگری، تعدد تصمیم گیران و مسایل مدیریتی، کمبود زیر ساخت‌ها و ضعف تبلیغات را به عنوان موانع اساسی در راه رسیدن به این هدف در مقابل خود دارد. با این حال، وجود زمینه اشتغال زایی، درآمد ارزی و سرمایه گذاری زیر بنایی، به ترتیب با امتیاز‌های وزنی 40/0، 28/0و 18/0 مهمترین فرصت‌ها و وجود آثار تاریخی، جاذبه‌های ورزشی- تفریحی و برخورداری از سواحل شنی و جذابیت‌های طبیعی به عنوان نقاط قوت و جاذب در کنار امکان توسعه و اصلاح نهادهای مدیریتی، تقویت تبلیغات، تعامل و هم فکری بین مسؤولان منطقه آزاد و سازمان‌های مرتبط با گردشگری و مردم و توسعه اکوتوریسم، از مهم ­ ترین رهیافت‌ها به منظور توسعه گردشگری این ناحیه تلقی می ­ گردند.(ابراهیم زاده عیسی، آقاسی زاده عبدالله. 1388)

 

3- ابراهیم زاده، عیسی و آقاسی زاده عبدالله؛ تاثیر منطقه آزاد چابهار بر توسعه گردشگری حوزه نفوذ آن، فصلنامه علمی و پژوهشی جغرافیا و توسعه، سال نهم، سال .1390

 

1-5 سوالات تحقیق

 

با توجه به توضیحات ارائه شده در این زمینه سوالات زیر به نظر می رسند :

 

آیا بین مدیریت مطلوب گردشگری در استان بوشهر با توسعه توریسم ساحلی در این استان ارتباط معناداری وجود دارد؟

 

آیا بین توسعه توریسم ساحلی در استان بوشهر با ایجاد سایت پلانهای گردشگری در این استان ارتباط معناداری وجود دارد؟

 

آیا بین مدیریت و برنامه ریزی مطلوب گردشگری با توسعه ورزشهای آبی در این استان ارتباط معناداری وجود دارد؟

 

 

 

1-6 فرضیات تحقیق

 

– به نظر می رسد بین مدیریت مطلوب گردشگری در استان بوشهر با توسعه توریسم ساحلی در این استان ارتباط معناداری وجود دارد.

 

– به نظر می رسد بین توسعه توریسم ساحلی در استان بوشهر با ایجاد سایت پلانهای گردشگری در این استان ارتباط معناداری وجود دارد.

 

– به نظر می رسد بین مدیریت و برنامه ریزی مطلوب گردشگری با توسعه ورزشهای آبی در این استان ارتباط معناداری وجود دارد.

 

 

 

 

 

1-7 روش تحقیق

 

1-7-1 تحقیق از نظر هدف

 

تحقیق را به دو منظور انجام می دهند. نخست حل مشکلات موجود که در حال حاضر وجود دارد که تحقیق کاربردی نامیده می شود و دوم افزودن به مجموعه دانش بشری در زمینه خاصی که مورد علاقه محقق است که بنیادی نام دارد. هدف از اجرای تحقیق بنیادی تولید دانش بیشتر و درک پدیده هایی است که روی می دهد و سرانجام ارائه نظریه ها بر پایه نتایج تحقیق. بنابراین تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی نامیده می شود.

 

1-7-2 تحقیق از نظر نوع

 

در تحقیق توصیفی هدف توصیف نمودن شرایط یا پدیده های مورد بررسی است. اجرای این نوع تحقیق می تواند صرفا برای شناخت بیشتر شرایط موجود یا یاری دادن به فرایند تصمیم گیری باشد.(سرمد،1386، 81)

 

یکی از انواع روش های تحقیق توصیفی ، تحقیق همبستگی است. در این نوع تحقیق رابطه میان متغیرها بر اساس هدف متغیر تحلیل می گردد.(همان ، 91) بنابراین از آنجاییکه در این تحقیق هدف بررسی رابطه متغیرهای موجود در تحقیق است ، نوع پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است.

 

1-8 روش گردآوری اطلاعات

 

مهم ترین روش های گردآوری اطلاعات در این تحقیق به شرح زیر است:

 

مطالعات کتابخانه ای : در این قسمت جهت گردآوری اطلاعات موردنیاز و ادبیات تحقیق ، از منایع کتابخانه ای ، مقالات منتشر شده در مجلات تخصصی و نیز از پایگاه های اینترنتی معتبر استفاده خواهد شد.

 

تحقیقات میدانی : به منظور جمع آوری اطلاعات بیشتر ، پرسشنامه ای با موضوع مورد بحث طراحی و در بین جامعه آماری تحقیق توزیع خواهد شد که با جمع آوری و تجزیه و تحلیل نتایج آن با بهره گرفتن از نرم افزارهای مربوطه ، از نتایج آن برای اثبات فرضیات تحقیق بهره گیری می شود. این پرسشنامه شامل دو قسمت سوالات عمومی(جمعیت شناختی) و سوالات اختصاصی مربوط به سنجش فاکتورهای مهم گردشگری ساحلی و ورزشهای ساحلی در استان بوشهر می باشد.

 

1-9 قلمرو تحقیق

 

قلمرو موضوعی این تحقیق مربوط به متغیرهای تاثیرگذار در مدیریت و برنامه ریزی گردشگری ساحلی می باشد. قلمرو مکانی نیز استان بوشهر می باشد.

 

1-10 جامعه و نمونه آماری

 

1-10-1 جامعه آماری

 

به تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند جامعه آماری گفته می شود. صفت مشخصه صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایزکننده جامعه آماری از سایر جوامع باشد. جامعه آماری این تحقیق را گردشگرانی که در تابستان 1393 از مجموعه های گردشگری و ورزشهای آبی در استان بوشهر استفاده کرده اند در نظر گرفته ایم.

 

1-10-2 نمونه آماری

 

نمونه آماری یک مجموعه فرعی از جامعه آماری است که با مطالعه آن محقق قادر است نتیجه را به کل جامعه آماری تعمیم دهد.(حافظ نیا،1382، 12)

 

نمونه آماری مورد نظر را با بهره گرفتن از فرمول کوکران تعیین می کنیم و به تعداد این جامعه آماری پرسشنامه ای طراحی و توزیع خواهیم کرد.