وبلاگ

در این تحقیق ارتباط بین پیچیدگی حسابداری و سود شركتها بررسی می شود. بیانیه مفهومی حسابداری مالی شماره (1) هدفهای گزارشگری مالی واحدهای انتفاعی را مورد توجه قرار می دهد. مقصد کلی گزارشگری مالی فراهم کردن اطلاعاتی است که به تصمیم گیری های مفید تجاری و اقتصادی بیانجامد. اگرچه در بیانیه شماره 1 ذکری از نوع صورتهای مالی یا شکل آن به عمل نیامده، اما گفته شده است که گزارشگری مالی باید اطلاعاتی درباره منافع اقتصادی، تعهدات، حقوق صاحبان سرمایه و عملکرد واحد انتفاعی از طریق اندازه ­گیری سود و اجزای متشکله آن و همچنین گردش وجوه نقد، تامین و ارائه کند.
صورتهای مالی، محصول نهایی فرایند حسابداری مالی به­شمار می‌رود. صورت سود و زیان به عنوان مبنایی برای تصمیمهای سرمایه‌گذاری و سایر تصمیمها محسوب می‌شود. اندازه‌گیری سود دوره مالی و وضعیت مالی یک واحد تجاری همیشه یکی از چالشهای پیش‌روی تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری و دلمشغولی اصلی استفاده­کنندگان اطلا‌عات حسابداری بوده است. در دو دهه گذشته توسط مدیریت مالی نوآوریهایی در زمینه معاملا‌ت بازرگانی پیچیده بوجود آمده است تا برای شرکتها ایجاد ارزش کند، ولی تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری با این پیشرفتها همراه نبوده‌اند. افزون براین، در صورتهای مالی تهیه شده برمبنای ارزشهای تاریخی به دلیل آن که اجازه داده می‌شود تا بسیاری از اقلا‌م که به طور بالقوه با ارزش شرکت مرتبط هستند در صورت سود و زیان انعکاس نیابد و مستقیماً در بخش حقوق صاحبان سهام ترازنامه انعکاس یابد یا حتی مورد اندازه‌گیری و شناسایی قرار نگیرد.  از این رو، صورتهای مالی از شفافیت کمتری برخوردار  و همواره مورد انتقاد بوده‌است. گزارش نکردن تغییرات با اهمیت ارزش شرکت در صورت سود و زیان و انعکاس مستقیم آن در بخش حقوق صاحبان سهام کیفیت سود را کاهش می‌دهد و به نقش آن به عنوان یک ورودی مهم در ارزشگذاری و قراردادها آسیب وارد می‌سازد. در این راستا مدیران به مدیریت سود تشویق می‌شوند و باعث می‌شود استفاده کنندگان اطلا‌عات مالی با استنباطهای گمراه کننده ای روبرو شوند (Zimmerm , Watts؛1986 ((انجمن مدیریت و تحقیقات سرمایه گذاری؛1993)
بدون حسابداران و بدون داشتن یک مجموعه کلی استانداردهای حسابداری و حسابرسی که کیفیت و یکپارچگی اطلاعات مالی را تضمین نمایند، .بازار سرمایه کمتر کارآ خواهد بود، هزینه سرمایه بیشتر خواهد شد و سطح زندگی­مان کاهش خواهد یافت.(استیون[1]، 1996)
بالا بودن پیچیدگی روش های حسابداری سبب سردرگمی سرمایه گذاران و در نتیجه سبب عدم تخصیص بهینه منابع خواهد شد. عواملی که باعث افزایش کیفیت اطلاعات مالی می شوند شامل عوامل درون زا و برون زا می باشند. در این تحقیق اثر پیچیدگی های اطلاعات مالی با سود بررسی می شود.

• بیان مسأله

زمانی از یک فعالیت به عنوان پیچیده نام برده می شود که تصمیم گیرنده یا با این کار آشنایی ندارد و یا برای تصمیم گیری در این خصوص نیاز به پردازش مقدار زیادی اطلاعات دارد.(آرنولد و همکاران، 2000) پیچیدگی به معنای  دشوار بودن در درک و اجرا می باشد. حسابداری پیچیده به طور خاص اشاره به دشواری در فهم طرح معاملات (یا معاملات بالقوه) و استانداردهای صورت های مالی دارد. SEC)، 2008)
تحقیقات نشان می دهد ، زمانی که حسابداری پیچیده است، مدیران بیشتر احتمال دارد درهنگام استفاده از استانداردهای مربوط به معاملات دچار اشتباه شوند ،در نتیجه احتمال گزارشگری نادرست غیر عمدی با توجه به اشتباهات افزایش می یابد.در واقع حسابداری پیچیده می تواند منجر به دستکاری صورتهای مالی توسط مدیران شود.(پیكونی،2006 ؛ برگسترسر  و همکارانش،2006)
پیچیدگی حسابداری می تواند برای بازارهای مالی هزینه زا باشد، زیرا عدم قطعیت، فرایند تشخیص را محدود كرده، منجر به سوگیری و خطاها در برآورد یا قضاوت می شود (شیک و همکاران 1990؛ تورسکی و کانمن 1974).
بنابراین درک تاثیر پیچیدگی رویدادها بر فرایند گزارشگری مالی در تعیین سود مفید می باشد. در این تحقیق هدف ما تمرکز بر یکی از پیامدهای پیچیدگی های محیط حسابداری، یعنی سود می باشد.
لذا ما در این تحقیق ازرویه های حسابداری و نوع صنعت به عنوان یکی از مهمترین معیار های نشان دهنده پیچیدگی محیط حسابداری، استفاده نموده و تاثیر آن را برسود و رشد سود و نوسان پذیری سودبررسی می نماییم.
لذا در نهایت سوال تحقیق به شرح زیر صورت بندی شده است:

• آیا پیچیدگی محیط حسابداری بر سود شركتها موثر است؟

1-3– ضرورت انجام تحقیق
هدف صورتهای مالی، ارائه اطلاعات تلخیص و طبقه‌بندی شده درباره وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطاف‌پذیری مالی واحدهای تجاری است تادرتصمیم‌گیریهای اقتصادی مفید واقع شود. چنین اطلاعاتی هم باعث کارایی و اثربخشی بازارسرمایه و هم موجب تخصیص مؤثر و مناسب منابع کمیاب اقتصادی به بخشها و واحدهای اقتصادی می‌شود.
وجود کیفیت گزارشگری مالی یکی از ضرورتها در امر گزارشگری مالی است. وجود کیفیت گزارشگری مالی سبب پیش‌بینی بهتر از جریانات نقدی آتی شرکت برای سرمایه‌گذاران و دیگر استفاده‌ کنندگان صورتهای مالی می‌شود. لازم به ذکر است که با توجه به آنکه حسابداری و اقتصاد دارای اثرات متقابل بریکدیگر هستند، لذا سطح کیفیت گزارشگری مالی دارای اثرات اقتصادی می‌باشد. (کردستانی و رحیمی،1390)
با وجود بهبود در گزارشگری مالی ناشی از قانون و استاندارد‌های مالی و بین‌المللی ،سیستم گزارش‌دهی مالی همچنان در برخورد با تعدادی از چالش‌های دشوار است بطور باور نکردنی مهم‌ترین و فوری‌ترین نیاز به کاهش پیچیدگی و بهبود محیط‌های حسابداری است.
شفافیت و هم‌چنین افزایش سود‌مندی اطلاعات مالی گزارش شده فوق العاده‌ای را برخوردار می‌باشد زیرا پیچیدگی‌های ذاتی استاندارد‌‌های ناقص حسابداری و قوانین متعدد و قابل  تغییر و تحلیل گوناگون باعث شکست در ارائه اطلاعات مالی مربوط وشفاف می‌گردد و نیاز به شناخت و روش هایی جهت میزان پیچیدگی محیط‌های حسابداری و بهبود گزارش‌گری مالی آن از نیاز‌های اساسی سیستم گزارش‌گری مالی می‌باشد.
1-4-  اهداف تحقیق
هدف از اجرای تحقیق، شناسایی و ارزیابی تاثیر پیچیدگی محیط حسابداری بر سود و رشد سود و نوسان پذیری سود شرکت ها می باشد. این تحقیق درصدد است به بررسی شواهد تجربی موجود پرداخته و بدین ترتیب میزان انطباق واقعیتهای موجود با نظرات مطرح در زمینه تاثیر پیچیدگی محیط حسابداری شرکتها را بررسی کند.
با این هدف که یافته های این تحقیق بتواند به فعالان بازار سرمایه، تصمیم گیرندگان، تحلیلگران مالی و سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل بورس اوراق بهادار با عنایت به عامل مزبور یاری رساند. زیرا لحاظ این عامل مهم منجر به انتخاب سبد سرمایه گذاری بهینه با کمینه مخاطره و بیشترین بازدهی می گردد، ضمن آنکه شفافیت محیط تصمیم گیری و نتایج حاصله را نیز دو چندان می نماید.
1-4-1 هدف اصلی:
 بررسی رابطه بین پیچیدگی محیط حسابداری و سود شرکتها.
1-4-2 اهداف فرعی:
1– بررسی رابطه بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و سود شرکتها.
2- بررسی رابطه بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و رشد سود شرکتها.
3– بررسی رابطه بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوسان پذیری سود شرکتها.
4- بررسی رابطه بین نوع صنعت و میانگین سود شرکتها.
5- بررسی رابطه بین نوع صنعت و میانگین رشد سود شرکتها.
6- بررسی رابطه بین نوع صنعت ومیانگین نوسان پذیری سود شرکتها.
1-4-3 هدف کاربردی:
تمامی نهادهای قانون گذار همچون سازمان بورس و اوراق بهادار و سازمان حسابرسی، سهامداران حقیقی و حقوقی، سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل و شرکتهای سرمایه گذاری می توانند به عنوان استفاده کنندگان از نتایج این پژوهش به شمار آیند.
 
1-5-  فرضیه های تحقیق
در راستای پاسخ به سوال پژوهش، فرضیه های زیر طراحی و مورد آزمون قرار خواهد گرفت:
1-5-1 فرضیه اصلی:
بین پیچیدگی محیط حسابداری و سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
1-5-2 فرضیه های فرعی:
1– بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
2- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و رشد سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
3- بین پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری و نوسان پذیری سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
4- بین نوع صنعت و میانگین سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
5- بین نوع صنعت و میانگین رشد سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
6- بین نوع صنعت و میانگین نوسان پذیری سود شرکتها رابطه معنی داری وجود دارد.
1-6- جنبه جدید بودن و نوآوری طرح :

با توجه به بررسی های صورت گرفته مشخص گردید كه این تحقیق تا كنون انجام نشده است لذا از این جهت دارای تازگی بوده و همراه با نوآوری است .
1-7- متغیرها
1-7-1- متغیرهای وابسته: 
متغیرهای وابسته در این تحقیق شامل سود و رشد سود و نوسان پذیری سود می باشد.
1-7-2- متغیرهای مستقل:
متغیرهای مستقل در این تحقیق نوع صنعت و یادداشتهای اهم رویه های حسابداری می باشد.
1-7-3- متغیرهای کنترل:
متغیرهای کنترل در این تحقیق شامل کیفیت حسابرسی و اندازه شرکت می باشد.
 
1-8- تعاریف نظری و عملیاتی
1-8-1- تعریف نظری
پیچیدگی محیط حسابداری: پیچیدگی محیط‌های حسابداری به عنوان مقدار عدم اطمینان به دلیل دشواری در ادراک و بکارگیری اطلاعات مالی است. که عدم ادراک مربوط به هر دو گروه یعنی تهیه کنندگان و استفاده کنندگان از صورت‌های مالی راشامل می‌شود این عدم اطمینان می‌تواند از محیط‌های کسب و کار غیر قابل پیش‌بینی، استانداردهای ناقص و یا در نتیجه اطلاعات ناقص ،در مورد معاملات باشد. نوآوری بازارهای مالی که به طور کلی در ابتدا پیچیده‌تر و کمتر قابل درک است. سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان تمایل دارند که محیط‌های ساده  و قابل درک را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنند.ومحیط پیچیده ،هزینه سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.
پیچیدگی به عنوان مشکل تعریف می‌شود و پیچیدگی در معاملات دو نوع است 1-  پیچیدگی غیر قابل اجتناب2- پیچیدگی قابل اجتناب(حسن گفت و سعید2012)
نوع صنعت:
به مجموعه تمام واحدهایی که در تولید، توزیع یا مصرف یک محصول یا یک دسته از محصولات مشابه فعالیت می‌کنند صنعت گفته می‌شود. با توجه به تعاریف مختلفی که در مورد صنعت ارائه شده ‌است، گروه‌های صنعتی ممکن است با بهره گرفتن از روش‌های مختلفی در کنار یکدیگر تقسیم‌بندی شوند. به طور مثال، شرکتهای بورسی بر اساس ماهیت فعالیت بر حسب گروه‌های صنعت تعریف شده که تعداد گروه‌های صنعت در بورس اوراق بهادار تهران 36 صنعت می‌باشند(سایت شرکت بورس اوراق بهادار تهران، 1394).
1-8-2-تعریف عملیاتی
– سود: مقدار آن به صورت سود(پس از کسر مالیات) در صورتهای مالی وجود دارد.
– رشد سود: رشد سودحاصل تفاوت سود سال جاری با سال گذشته می باشد.(فرانکل و لیتو 2009)
– نوسان پذیری سود: نوسان پذیری سود مقیاسی است که تغییرات سود را اندازه گیری می کندکه بر اساس انحراف معیار 5 سال گذشته آن اندازه گیری می شود .(دتچو و تانگ، 2009؛ حقیقت و معتمد، 1390؛ مهرانی و حصارزاده، 1390؛ آقابیگی و همکاران، 2012 )
نوع صنعت: پراکندگی شرکت ها بر اساس طبقه بندی سازمان بورس و اوراق بهادار انجام خواهد شد. (بیتا مشایخی و وحید منتی، 1392)
– اگر شرکت یادداشتی غیر از یادداشت اهم رویه های حسابداری منعکس در صورت های مالی استفاده کرده باشد یک در غیر اینصورت صفر. (پترسون،2012 )
-کیفیت حسابرسی:برای اندازه گیری آن از متغیر زیر استفاده می شود :
اندازه موسسه حسابرسی: برای محاسبه اندازه موسسه حسابرسی، اگر موسسه حسابرسی کننده سازمان حسابرسی باشداز ارزش یک و در غیر اینصورت عدد صفر استفاده می شود .(علی اکبر نونهال نهر و همکاران، 1389 )
– اندازه شرکت :لگاریتم جمع دارایی های یک شرکت است و هرچه حجم دارایی های شرکت بیشتر باشد اندازه شرکت بزرگتر است. (پترسون،2012 )
1-9- طرح پژوهش و روش های تجزیه و تحلیل داده ها
1-9-1- روش تحقیق:
این تحقیق از لحاظ هدف، تحقیقی کاربردی است.
طرح تحقیقی آن از نوع پس رویدادی(با بهره گرفتن از اطلاعات گذشته) می باشد.
در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات و داده ها از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. در بخش کتابخانه ای، مبانی نظری و پیشینه تحقیق عمدتاً از مقالات متعدد اخذ شده از اینترنت و نیز کتاب ها و مجلات تخصصی فارسی و لاتین جمع آوری شده است. در بخش میدانی به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز از اطلاعات منعکس شده در صورت­های مالی و همچنین برخی از اطلاعات کیفی مانند گزارش حسابرس، تاریخ تشکیل مجامع عادی و فوق‌العاده از بانک اطلاعاتی نرم افزار تدبیرپرداز و ره آورد نوین و صورت مالی افشاء شده به صورت مكتوب استفاده گردید.
 
– جامعه آماری و روش نمونه گیری در این پژوهش:
ازآنجا که قلمرو زمانی این تحقیق از ابتدای سال 1388 تا پایان سال 1392 می باشد، لذا جامعه ی آماری شامل تمامی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران میباشد به علت گستردگی حجم جامعه آماری و دشواریهای خاص حاصل از آن و همچنین وجود برخی ناهماهنگی ها میان اعضای جامعه با داده های مورد نیاز پژوهش، شرایط زیر برای انتخاب شرکت ها قرار داده شده:
– اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه متغیرهای عملیاتی تحقیق، برای آنها در دسترس باشد.
– دست کم از سال1387  در بورس پذیرفته شده و تا پایان دوره تحقیق در بورس فعال باشند.
– پایان سال مالی آنها 29 اسفند ماه باشد.
– جزء موسسه های مالی، سرمایه گذاری و بانک ها نباشد.
 
 
 
1-9-2- روش تجزیه و تحلیل داده ها :
داده های حاصل از صورتهای مالی و یادداشتهای همراه آن به صورت یک بانک اطلاعاتی در قالب نرم افزار Excel ذخیره شده و از توانمندیهای این نرم افزار برای محاسبه متغیرها و پردازش داده ها(تبدیل آنها به اطلاعات مورد نیاز برای تحقیق) استفاده می شود . سپس با انتقال داده ها از Excel به نرم افزار تحلیل آماری Spss آزمونهای زیر بر روی آنها صورت می گیرد:
با توجه به اینکه در نظر است رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته بررسی شود لذا:
فرضیه های اول تا سوم به بررسی ارتباط پیچیدگی یادداشت خلاصه اهم رویه های حسابداری با سود و رشد سود و نوسان پذیری سود می پردازد که برای آزمون آنها ازمدل رگرسیون خطی چند متغیره استفاده می شود
 مدل کلی الگوی پژوهش برای فرضیه های فوق به صورت زیر می باشد:
P1= β0+β1x1 +β2c1+β3c2+e1
P2= β0+β1x1 +β2c1+β3c2+e2
P3= β0+β1x1 +β2c1+β3c2+e3
X1 : یادداشت اهم رویه های حسابداری                  p1 : سود
C1 :کیفیت حسابرسی                                       p2 : رشد سود
C2 : اندازه شرکت                                          P3 : نوسان پذیری سود
مقادیر 0β و 1β و 2β و 3β در تحلیل رگرسیون بدست خواهند آمد.
و مقادیرei خطای غیرقابل پیش بینی می باشد و بصورت زیر تعریف می شود:
=  –
که  یک مقدار مشاهده و  مقدار برازش شده متناظر آن است
فرضیه های چهارم تا ششم به بررسی ارتباط نوع صنعت با میانگین سودو میانگین رشد سودومیانگین نوسان پذیری سود می پردازد که برای آزمون آنها می توان از طریق آزمون ANOVA به بررسی تفاوت معنی داری صنایع مختلف و میانگین سود و میانگین رشد سود و میانگین نوسان پذیری سود پرداخت.
Steven
پیچیدگی ذاتی حسابداری
Hasan geft and said (2012)